De Spaanse keuken staat bekend om zijn rijke kaascultuur, met meer dan 150 verschillende kazen en 27 beschermde oorsprongsbenamingen. Een recent onderzoek onder Spaanse consumenten toont aan dat de bekendste kazen de manchego, cabrales en idiazabal zijn. Deze kazen zijn favoriet bij 73% van de ondervraagden. Oudere Spanjaarden geven de voorkeur aan gerijpte kazen, terwijl jongeren meer houden van verse kazen.

Spanje kent een groot aantal lokale kazen met beschermde herkomst, vooral uit de regio’s Castilla-La Mancha, Asturië, Galicië, Extremadura en Cantabrië. De populairste is de manchego: deze schapenkaas uit La Mancha wordt door 73% van de Spanjaarden als favoriet genoemd. De cabrales, een schimmelkaas uit Asturië, en de idiazabal, een schapenkaas uit het Baskenland, zijn goede tweede en derde.

De populariteit van deze kazen komt mede door hun beschermde status (Denominación de Origen Protegida of Indicación Geográfica Protegida), die garant staat voor authenticiteit en traditionele productiemethodes. Lokale kazen als de torta del casar uit Extremadura en de mahón-menorca uit de Balearen winnen echter ook aan populariteit.

Hoewel de manchego onbetwist favoriet is, kent Spanje nog veel meer lokale kazen die minder bekend zijn bij het grote publiek. Voorbeelden zijn de zamorano uit Castilië-La Mancha en de afuega’l pitu uit Asturië. Deze kazen zouden meer promotie verdienen, want ze geven een mooi beeld van de diversiteit van de Spaanse kaascultuur.

Een studie van de Spaanse zuivelorganisatie INLAC toont aan dat 71% van de Spaanse consumenten niet bekend is met de volledige variëteit aan lokale kazen. Hier is dus nog werk aan de winkel. Betere communicatie over minder bekende kazen kan helpen om de consumptie ervan te vergroten en zo de lokale economie en tradities te ondersteunen.

Spaanse kaasconsumptie

Uit het INLAC-onderzoek blijkt dat de kaasconsumptie in Spanje met 9 kg per persoon per jaar onder het EU-gemiddelde ligt. 37% van de ondervraagden geeft aan meer kaas te zijn gaan eten, maar de prijs blijft een barrière. Dit leidt ertoe dat soms voor goedkopere, vaak geïmporteerde kazen wordt gekozen.

Opvallend is ook dat de kaasconsumptie na het 36e levensjaar stagneert. Jongeren eten vooral verse kazen, terwijl ouderen de voorkeur geven aan gerijpte kazen. De meeste Spanjaarden consumeren kaas thuis, hoewel jongeren en sporadische kopers vaker uit eten gaan. De aankoop gebeurt hoofdzakelijke in supermarkten en op lokale markten.

Spaanse kazen

Spanje kent zowel harde, halfharde als zachte kazen. De meest geconsumeerde zijn de halfharde tot harde kazen, zoals manchego, mahon en idiazabal. Deze houden het best van smaak tijdens het rijpingsproces en lenen zich goed voor raspen of smelten.

Zachte kazen als torta del casar (een roomkaas uit Extremadura) zijn vaak kwetsbaarder qua textuur, maar populair vanwege hun romige smaak. Verse geiten- en schapenkazen vinden ook gretig aftrek, met name onder jongere generaties.

Een bijzondere Spaanse kazenfamilie wordt gevormd door de zogenaamde ‘quesos azules’: blauwe kazen. De bekendste is de eerder genoemde Cabrales uit Asturië. Andere voorbeelden zijn de Valdeón eveneens uit Asturië en de Azul de La Peral uit Cantabrië.

De blauwe kleur en scherpe smaak ontstaat door de toevoeging van Penicillium-schimmels tijdens het rijpingsproces in de grotten van het Asturische en Cantabrische gebergte. Dit zorgt voor een unieke smaakbeleving met een vleugje pittigheid. Deze traditionele ambachtelijke kazen gaan uitstekend samen met een glas rode wijn of cider.

Nederlandse kazen

Naast de vele lokale specialiteiten importeert Spanje ook ‘gewone’ kazen uit het buitenland. Met name Gouda en Edam uit Nederland zijn populair vanwege hun milde smaak en constante kwaliteit. Ze lenen zich uitstekend voor verwerking in tapas, broodjes en sandwiches en voor raspen over pasta’s en ovenschotels.

Deze Nederlandse kazen concurreren in het lagere prijssegment en spreken daardoor een breder publiek aan. Jongere generaties zijn ermee opgegroeid en ouderen waarderen de vertrouwde smaak. Importeurs en retailers adverteren geregeld met kortingsacties om de verkoop te stimuleren.

Door de populariteit van met name Gouda en Edam lijkt de import van Nederlandse kaas in Spanje verzekerd van continuïteit. Maar er zijn ook kansen voor minder bekende specialiteiten zoals oude of kruidenkaas.

(Bron: SpanjeVandaag 28/12/2023)